Over internet en privacy [2]

Naar aanleiding van een enthousiast bericht van Karin Winters over het fenomeen google-docs, het persbericht van het CPB waar ik eerder over berichtte, recente onderzoeken waaruit blijkt dat het met de (internet)privacy in Nederland slecht is gesteld, "ontgooglen" een nieuw werkwoord is geworden, het feit dat 'den Haag' bij wet een groter aandeel van OSS wil bewerkstelligen, en een mailtje wat ik in mijn eigen organisatie heb verstuurd, heb ik gemeend er toch ook maar een post aan te moeten wagen: internet, privacy en google. Zonder dat ik de wijsheid in pacht heb, overigens.
Wat ik echter mis is een kritische blik als het gaat om internet en privacy, juist waar het een (school)organisatie betreft. Aan de ene kant mogen we in onze OLC's niet als een big brother meekijken, moet video-surveillance overal aangekondigd worden - moeten we onze leerlingen dan wel de kant op sturen van een grote speler (Google) die met Google, Google-docs, YouTube, Blogger, Gmail etc. etc. zonder al te veel moeite gigantische databases en uitgebreide profielen van de gebruikers tot haar beschikking heeft?
'Datamining' krijgt opeens een heel vieze smaak ...
Niet voor niets was het voor VPRO's Tegenlicht reden om een documentaire over te maken. Die overigens ook gewoon op notabene YouTube staat:



Graag verwijs ik ook naar de zeer interessante blog en discussie hierover op Frankwatching en waarvan ik hieronder een paar flinke citaten weergeef:

Google verschaft niet alleen toegang tot informatie, het slaat ook ongevraagd informatie op. Slechts weinig computergebruikers weten dat de zoekmachine van Google alle zoektermen die zij gebruiken voor jaren vastlegt, gekoppeld aan het unieke IP-nummer van hun computer en aan alle andere persoonsgegevens die Google door middel van zijn gratis e-services over hen vergaart. Nog minder gebruikers weten dat Google onlangs voor drie miljard dollar het grootste en opdringerigste internetadvertentiebedrijf DoubleClick heeft aangekocht. En helaas beseffen slechts zeer weinigen welke nieuwe mogelijkheden voor opslag en koppeling van persoonsgegevens het bedrijf langs die weg verwerft.

En

Eind vorige maand gaf Eric Schmidt, de hoogste manager van Google, op een conferentie van zijn bedrijf in Londen een mission statement af dat geharde privacywakers de haren te bergen deed rijzen. Google loopt voorop in de strijd om de ‘totale informatie’, aldus Schmidt. Het bedrijf wil van die voorsprong profiteren door middel van een reeks nieuwe initiatieven om de klantinformatie te ‘personaliseren’. Het zijn op zichzelf omineuze termen. Alleen een halve gare kan denken dat de in ’s werelds elektronische bestanden opgeslagen informatie bij elkaar genomen ‘totaal’ zou kunnen zijn, laat staan dat zijn bedrijf ooit toegang tot al die informatie zou kunnen krijgen. En de verklaring dat die ‘totale informatie’ louter in het belang van de klant zal worden gebruikt, zoals Schmidt in Londen verzekerde, is ronduit bedrieglijk.

En

De zwaarste kritiek treft echter het palet van in elkaar grijpende, merendeels gratis diensten en softwarepakketten waarmee de firma haar doelstelling van ‘totale informatie’ nastreeft. Afgezien van de al genoemde services zijn dat Google Desktop (een programma dat de documenten, e-mails, muziekbestanden, foto’s, chatlogs en browsergeschiedenis van de gebruiker ordent); de instant-chatmachine Google Talk; Google Maps (routebeschrijving op basis van precieze adresgegevens); de elektronische agenda Google Calendar; Google Reader (een programma dat Atom- en rss-feeds voor je selecteert); Google Video (sinds kort aangevuld door de aankoop van YouTube) en het elektronische betaalsysteem Google Checkout. Dat Page en Brin hun roots niet kwijt zijn, blijkt uit de (gratis) kantoorsoftware Google Apps waarmee het bedrijf sluipenderwijs Amerikaanse campussen overneemt. En als puntje op de i van ongewenste intimiteit is daar Google Orkut, een programma dat het sociale netwerk van de gebruiker vastlegt met inbegrip van adressen en andere persoonsgegevens van zijn relaties.

Google heeft een bijna volledige ‘lock-in’ bereikt, zegt Cambridge-hoogleraar computerveiligheid Ross Anderson: ‘Dat is het punt waarop gebruikers niet meer zonder schade aan hun persoon of belangen een dienst kunnen opzeggen. Google is al zo ver voortgeschreden op die weg dat je als gebruiker niet meer effectief een Google-dienst kunt opzeggen. Probeer het maar, je zult zien dat in de voorwaarden staat dat Google dan de dienstverlening aan jou stopt, maar het recht behoudt om je persoonlijke gegevens voor onbepaalde tijd op te slaan, zonder clausule die het toekomstig gebruik inperkt en zonder de mogelijkheid voor jou als gebruiker om die data te wissen of in te trekken, zelfs als je de betreffende dienst radicaal beëindigt. Je komt toch al niet meer van Google af zodra je alleen al de zoekmachine gebruikt. Misschien weet je het niet eens, maar je zoektermen en andere gegevens worden, voorzien van een persoonlijke tag, opgeslagen en weer geactiveerd zodra je op YouTube, op Google Earth of op de website van een geregistreerde Google-adverteerder komt.’

Maar laat ik zelf eens andere vragen stellen. Als het in het onderwijs allemaal zo goedkoop mogelijk moet, waarom kiezen we dan niet voor Open Source Software? (Ook ELO Sakai heeft een schitterend digitaal portfolio) Als we wat kritischer zijn, waarom maken we van ixquick metasearch dan niet de standaard zoekpagina op onze schoolpc's? Hebben we als onderwijsinstelling hier niet een grote verantwoordelijkheid ten opzichte van onze leerlingen/deelnemers/studenten op ons te nemen?